असार २६, २०८२ बिहीबार | ०६:४०:२०
सावित्रासहित १० खेलाडी सम्मानित नेपाली महिला फुटबलः उज्वेकिस्तानपछि के ? श्री भगवतीको पहिलो जितमा छितिज शाहीको चार गोल, सातदोबाटोको लगातार तेस्रो हार पुलिसले फ्रेन्ड्सलाई हरायो साफ यु–१७ महिला च्याम्पियनसिपको खेलतालिका सार्वजनिक, उद्घाटन खेलमा नेपाल र भारत भिड्ने विजय सिञ्जालीलाई ६५ लाख रुपैयाँ पुरस्कार, कबड्डी र भलिबल खेलाडी पनि सम्मानित अल्कारेज सेमिफाइनलमा साबालेन्काको पुनरागमन जित श्रीलंकालाई एकदिवसीय शृंखला जर्मनीको पुनरागमन जित सावित्रासहित १० खेलाडी सम्मानित नेपाली महिला फुटबलः उज्वेकिस्तानपछि के ? श्री भगवतीको पहिलो जितमा छितिज शाहीको चार गोल, सातदोबाटोको लगातार तेस्रो हार पुलिसले फ्रेन्ड्सलाई हरायो साफ यु–१७ महिला च्याम्पियनसिपको खेलतालिका सार्वजनिक, उद्घाटन खेलमा नेपाल र भारत भिड्ने विजय सिञ्जालीलाई ६५ लाख रुपैयाँ पुरस्कार, कबड्डी र भलिबल खेलाडी पनि सम्मानित अल्कारेज सेमिफाइनलमा साबालेन्काको पुनरागमन जित श्रीलंकालाई एकदिवसीय शृंखला जर्मनीको पुनरागमन जित

‘गोरू नाङ्गै हिड्दा मलाई के को लाज ?’

काठमाडौं । नेपाली खेलकुदमा सामान्य मात्र रुची राख्ने वा निक्कै कम जानकारी हुनेका लागि पनि संगीना बैद्य एउटा पुजनीय नाम हो ।

एउटा यस्तो नाम जसले नेपाली खेलकुदलाई एसियन च्याम्पियनसिपको स्वर्ण पदकमा रमाउने मौका दियो । एउटा यस्तो नाम जसले देशलाई दक्षिण एसियाली खेलकुदको दुई वटा स्वर्ण पदक दियो ।

सधै आइओसीले सोलिडारिटीका नाममा गर्ने दया (वाइल्ड कार्ड)को भरमा ओलम्पिकको हिस्सा बन्दै आएको नेपाललाई पहिलो पटक भिडेर छनोट गराउने नाम बन्यो । यस्तो नाम जसले विश्व खेलकुदको सबभन्दा ठूलो महोत्सवमा नेपालको हक स्थापनाको बाटो खन्यो । ‘हामी वाइल्ड कार्डका भरमा मात्र होइन, भिडेरै ओलम्पिक खेल्न सक्षम छौं’ भनेर प्रमाणित गर्यो ।

हजारौं लाखौं बालबालिकाको रोल मोडल बनेर उनीहरुलाई खेलकुदमा लाग्न प्रेरित गर्यो । खेलकुदको माध्यमबाट सुपरस्टार सेलिब्रिटीको छवि बनाउन सफल भयो । महिलाको हकमा त नेपाली खेलकुदले पाएको पहिलो सुपरस्टार नाम, जसमाथि करोडौ समर्थकले ढुक्कसँग भर गर्न सक्ने नाम बन्यो ।

अनि हजारौं लाखौं बालबालिकाको रोल मोडल बनेर उनीहरुलाई खेलकुदमा लाग्न प्रेरित गर्यो । खेलकुदको माध्यमबाट सुपरस्टार सेलिब्रिटीको छवि बनाउन सफल भयो । महिलाको हकमा त नेपाली खेलकुदले पाएको पहिलो सुपरस्टार नाम, जसमाथि करोडौ समर्थकले ढुक्कसँग भर गर्न सक्ने नाम बन्यो ।

खेलाडीको भूमिकामा मात्र नभएर प्रशिक्षकको रूपमा पनि आफ्ना चेलाचेलीहरुबाट देशका लागि दर्जनौं अन्तर्राष्ट्रिय पदक जिताउने आदरणीय गुरुको दर्जा बन्यो ।

संगीनाले कोरेको त्यो गौरवको बाटोमा उनकै खेल तेक्वान्दोका दीपक बिष्ट र टेबलटेनिसका स्यान्टु श्रेष्ठले हिडिसकेका छन्, छनोट चरण पार गरेर ओलम्पिक खेल्दै । तेक्वान्दोकै पलेशा गोवर्धनले त पारा ओलम्पिकमा छनोट चरण मात्र पार गरिनन् । प्रतिस्पर्धाबाट छानिएर पारा ओलम्पिक खेल्ने क्रममा उनले देशका लागि ऐतिहासिक कांस्य पदक पनि जितिन् ।

महिला भलिबल टोलीका साथ प्रधानमन्त्री ओली । तस्बिरः केपी शर्मा ओली फेसबुक पेजबाट

संगीनाको पथ पछ्याउदा नेपाली खेलाडीले अन्तर्राष्ट्रिय ठूला खेल महोत्सवमा सफलता हासिल गर्ने क्रम सुरु भएको छ । भविश्यमा अझ धेरै खेलाडीले छनोट चरण पार गरेर ओलम्पिक खेल्न सक्छन् । अझ ठूला (रजत र स्वर्ण) पदक जित्न सक्छन् । दक्षिण एसियाली र एसियाली स्तरमा मात्र नभई विश्व च्याम्पियनसिपहरुमै स्वर्ण पदक जित्न सक्छन् ।

भविश्यमा अरु खेलाडीबाट झन ठूला उपलब्धि सम्भव हुँदा पनि खेललाई माया गर्ने प्रत्येक नेपालीले संगीनालाई स्मरण गर्नेछ । नेपाली खेलकुदमा ‘सकिन्छ’ भन्ने विश्वास पैदा गराएकोमा उनीप्रति कृतज्ञ हुनेछ । नेपालको खेलकुद निक्कै पिछडिएको बेला पनि दक्षिण एसिया र एसियाली स्तरमा स्वर्ण पदक जितेर तथा ओलम्पिकमा छनोट हुने पहिलो नेपाली खेलाडीका रुपमा इतिहास बनाएर अनि लाखौं नयाँ पिँढीलाई खेलकुदमा प्रेरित गरेर लगाएको गुनप्रति नतमस्तक हुँदै श्रद्धाले शीर झुकाउनेछ ।

नेपाली खेलकुदमा जीवन समर्पित गरेका खेलाडी, खेलकर्मी र लाखौ समर्थकको शीर अहिले यिनै संगीनाको विषयलाई लिएर झुकेको छ । संगीनाको कारण होइन । योगदानको हिसावमा संगीना र उनीजस्ता खेल तपस्वीको सामुन्ने दुई पैसाको हैसियत नभएका राजनीतिकर्मीको कारण ।

राजनीतिक पार्टी र नेताको झोला बोकेको भरमा खेलकुदको डाडु पन्युमाथि कब्जा जमाएका दोस्रो दर्जाका राजनीतिक कार्यकर्ताको निर्णयले सम्पूर्ण नेपाली खेलकुद अहिले अपमानित महशुस गरिरहेको छ । लज्जित भएको छ ।

राजनीतिक पार्टी र नेताको झोला बोकेको भरमा खेलकुदको डाडु पन्युमाथि कब्जा जमाएका दोस्रो दर्जाका राजनीतिक कार्यकर्ताको निर्णयले सम्पूर्ण नेपाली खेलकुद अहिले अपमानित महशुस गरिरहेको छ । लज्जित भएको छ ।

कर्मकै कारण जीवनभर नै सम्मानमाथि मात्र हक स्थापित गरिसकेकी संगीनालाई अपमानित गर्ने काम भएको छ । युवा तथा खेलकुदमन्त्री तेजुलाल चौधरीको ठाडो निर्देशनमा वरियता मिचेर राष्ट्रिय खेलकुद परिषदले तालिम तथा प्रशिक्षण विभागको निर्देशक नियुक्ति गरेपछि संगीनाले अपमानित महशुष गर्दै उपनिर्देशक पदबाट राजीनामा दिइन ।

संगीना लामो समयदेखि विभागमा उपनिर्देशकको रुपमा कार्यरत थिइन् । विभागका निर्देशक बक्सिङका वरिष्ठ प्रशिक्षक प्रचण्ड शर्मा सेवा निवृत भएपछि वरिष्ठता तथा कार्यसम्पादनको आधारमा पनि संगीनाले स्वत विभागको नेतृत्व गर्न पाउने अपेक्षा थियो ।

पारा ओलम्पिकमा कांस्य पदक विजेता पलेशा गोवर्धनसँग प्रधानमन्त्री ओली । तस्बिर सौजन्यः एनएसजेएफ

परिषदको तालिम तथा प्रशिक्षण विभागले पहिलो पटक महिला नेतृत्व पाउनेवाला थियो । नेपाली खेलकुदलाई सबभन्दा धेरै प्रेरित गरेको नाम तालिम तथा प्रशिक्षण विभागको निर्देशकका रुपमा पाउँदा युवा पुश्तालाई थप उर्जा मिल्ने सम्भावना थियो । तर त्यतातिर परिषदको अध्यक्षको जिम्मेवारीमा समेत रहने मन्त्री चौधरीको ध्यान गएन । सदस्यसचिवका रुपमा परिषदको नेतृत्व गरिरहेका टंकलाल घिसिङलाई पनि नेपाली खेलकुदमा प्रेरणाको स्रोत बचाइराख्नुपर्छ भन्ने चेत आएन ।

निर्देशकमा बढुवा हुनुपर्ने स्वभाविक उम्मेदवार संगीनाको खेलाडी मनलाई यसले नराम्ररी झस्कायो । उनी राजनीतिको झोला बोकेर त्यहाँ पुगेकी थिइनन् । उनी त पूरा जीवन खेलकुदलाई समर्पित गरेवापत त्यहाँ पुगेकी थिइन । नेपाली खेलकुदलाई अनगिन्ती गुन लगाएर त्यहाँ पुगेकी थिइन । अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा नेपालको राष्ट्रिय गौरव स्थापित गर्ने अभियानको जग हालेवापत त्यहाँ पुगेकी थिइन । नेपाली खेलकुदको आवश्यकता पूर्ति गर्न त्यहाँ पुगेकी थिइन् ।

यही कारण थियो, उनले आफू अपमानित भएको ठानिन् । एउटा खेलाडीका रुपमा जीत हासिल गर्दा खुसी मनाउने स्वभाव उनमा थियो । सँगै विपक्षीलाई आवश्यक सम्मान दिन पनि उनले जानेकी थिइन । हार भोग्दा पनि त्यसलाई सहजै पचाउने र विजेतालाई बधाई दिने संस्कार उनमा थियो ।

खेलमा झेल गरिएको विषयलाई एउटा स्वाभिमानी खेलाडीले कसरी सहज रुपमा लिन सक्छ र ? देशको गौरवका लागि एरिनामा ‘फाइट’ गर्ने खेलाडीले आफ्नै आत्मसम्मानमाथि धावा बोलिँदा कसरी सहन सक्ला र ? आखिर खेलाडी मन न भयो । भावुक । संगीनाले मन्त्री र सदस्यसचिवबाट भएको झेलको विरुद्ध भद्र असहमति जनाइन, राजीनामा दिएर ।

खेलकुदका सबै मुल्यमान्यताबाट संगीना विभुषित थिइन । राष्ट्रिय गौरवका लागि भाचिएको खुट्टाले देशलाई स्वर्ण पदक जिताउने खेलाडी हुन्, संगीना । खेलभावनाले हार-जीतलाई सहज रुपमा लिने बानी लागेकी संगीनालाई यही खेल भावनाले मुल्यमान्यतासँग सम्झौता नगर्न पनि सिकाएको थियो । नियमको परिधिभित्र रहेर खेल्नुपर्छ र त्यहीअनुसार हार र जीतको निर्णय हुनुपर्छ भन्ने पनि उनले राम्ररी जानेकी थिइन् ।

यही कारण आफ्नो नीर्विवाद हक लाग्ने निर्देशक पदमा बढुवा नगरिएको विषयलाई उनले सहज रुपमा लिइनन् । खेलमा झेल गरिएको विषयलाई एउटा स्वाभिमानी खेलाडीले कसरी सहज रुपमा लिन सक्छ र ? देशको गौरवका लागि एरिनामा ‘फाइट’ गर्ने खेलाडीले आफ्नै आत्मसम्मानमाथि धावा बोलिँदा कसरी सहन सक्ला र ? आखिर खेलाडी मन न भयो । भावुक । संगीनाले मन्त्री र सदस्यसचिवबाट भएको झेलको विरुद्ध भद्र असहमति जनाइन, राजीनामा दिएर ।

शर्मा सेवा निवृत भएपछि पूर्वाञ्चलमा कार्यरत रहेका करातेका वरिष्ठ प्रशिक्षक सोवित प्रसाईंलाई तालिम तथा प्रशिक्षण विभागको निर्देशकमा बढुवा गरियो । सहकर्मी संगीनाको मन यही कारण दुख्यो । आम खेलप्रेमीले आलोचना गरे । स्वयम प्रसाईलाई पनि यसले खुसी दिन सकेन । उनले सञ्चार माध्यमहरुमै आफूलाई विवादमा तानिएकोप्रति दुःखेसो पोखे ।

पलेशा (बीच)को सम्मानमा नगर परिक्रमा गराईंदा मन्त्री चौधरी (बायाँ) र सदस्यसचिव घिसिङ । फाइल तस्बिर 

काठमाडौमा दशकौदेखि शिक्षाको व्यापारसँगै कांग्रेसको राजनीति गरिरहेका मन्त्री चौधरीले यो खेल भावना कसरी बुझुन । उनैले कुपन्डोलमा थापेको सटरमा पुगेर शिक्षा खरिद गर्ने सयौं, हजारौं ग्राहक (विद्यार्थी)का लागि संगीना भन्ने नामको महत्व कति छ भन्ने एउटा व्यापारी/राजनीतिकर्मीले कसरी बुझ्नु ?

आफूलाई नेपाली खेलकुदको कार्यकारी प्रमूख भन्न रुचाउने राष्ट्रिय खेलकुद परिषदका सदस्यसचिव घिसिङलाई नेपाली खेलकुदको सच्चा प्रेरणा जोगाउने कुरासँग के मतलब ? माओवादी नेतृत्वको विश्वासपात्र भएको भरमा पाएको जागिर सरकार फेरिएसँगै धरापमा परेको थियो । त्यसलाई जोगाउने ध्याउन्न पहिलो प्राथमिकतामा परेपछि घिसिङका सबै ‘मुल्य मान्यता, खेल विज्ञान र खेल मनोविज्ञान’का कुरा दम्पच भइहाले ।

अनि, परिषदको संरक्षकको भूमिकामा रहने मन्त्रीपरिषदका कप्तान एवं देशका कार्यकारी प्रमूख प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई तत्कालको राप ताप्दैमा फूर्सत भए पो खेलकुदको वास्तविकता बुझुन् ? उनलाई त भर्खरै पारा ओलम्पिकमा कांस्य पदक जितेर फर्केकी पलेशा गोवर्धन र उनका प्रशिक्षक कविराज नेगी लामा, काभा महिला नेशन्स लिगमा दोस्रो भएको लोकप्रिय खेल भलिबलको टिम, पारस खड्काको आगमनसँगै उजेलिएको क्रिकेटका पदाधिकारी र बेथितीको चाँङमाथि रहेको एन्फाका पदाधिकारीलाई निवासमै बोलाएर खेलप्रेमी हुनुको स्टन्ट गर्दै फुर्सत छैन ।

पलेसाको सम्मानमा नगर परिक्रमा गर्दा ट्रकको हुटमा बसेर हात हल्लाउँदै गरेको तस्बिरले संगीना प्रशंगपछि मन्त्री चौधरी र सदस्य सचिवलाई कति गिज्याइरहेको होला । खेल प्रेम देखाउन पलेशाको टोली, भलिबल, फुटबल र क्रिकेटका मानिसलाई निवासमै बोलाएर खिचेका फोटाले प्रधानमन्त्री ओलीलाई कति कुरीकुरी गरिरहेको होला ?

खेलाडी र पदाधिकारीलाई बालुवाटारमा निम्त्याएर खेलकुदप्रतिको चासो र विज्ञता छाँट्दा जति आनन्द संगीनाजस्ता तपस्वीलाई अन्यायबाट जोगाउनमा कहाँ आउँछ र ? खेलाडीलाई प्रधानमन्त्री निवासका चोटा कोठा चहार्न लगाएर अभिभावकत्व देखाउन पाइएको छ भने किन संगीनाहरुको विषयमा टाउको दुखाइरहनु ? असान्दर्विक उखान टुक्का सुनाएर मान्छे हसाउनजस्तो काम गर्न त हुँदैन नी !

प्रजातन्त्रमा राजनीतिक नेतृत्व जनताबाट अनुमोदित हुने हो । सदस्यसचिव घिसिङ त जनताबाट अनुमोदित भएका नेताबाट अनुमोदित भएका हुन् । तर मन्त्री चौधरी र प्रधानमन्त्री ओली त आफै जनताबाटै अनुमोदित भएका र हुनुपर्ने राजनीतिक व्यक्तित्व हुन् । यस्तोमा आफूले गर्ने हरेक काममा ‘जनताले के भन्लान ?’ भन्ने चेत उनीहरुमा हुनुपर्ने हो । लोकतन्त्रमा राजनीतिक नेतृत्वले कम्तिमा लोकलाजको ख्याल गर्नुपर्ने हो । कि नेतृत्वमा पुगेपछि मुल्यमान्यता र सिद्दान्त रामकृष्ण ढकालको गितजस्तै ‘यो त सब भन्ने कुरा न हो’ भन्ने नै लाग्ने हो की !

पलेसाको सम्मानमा नगर परिक्रमा गर्दा ट्रकको हुटमा बसेर हात हल्लाउँदै गरेको तस्बिरले संगीना प्रशंगपछि मन्त्री चौधरी र सदस्य सचिवलाई कति गिज्याइरहेको होला । खेल प्रेम देखाउन पलेशाको टोली, भलिबल, फुटबल र क्रिकेटका मानिसलाई निवासमै बोलाएर खिचेका फोटाले प्रधानमन्त्री ओलीलाई कति कुरीकुरी गरिरहेको होला ? त्यो सम्झेर यिनलाई चाँही लज्जाबोध हुँदो हो की नाइँ ! प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले राजनीतिक प्रशंगमा कुनै बेला बोलेको एउटा बाक्य सापट लिन मन लाग्यो, ‘गोरू नाङ्गै हिड्दा मलाई के को लाज ?’


भिडियो
हार्दा सबैले जिम्मेवारी लिन सक्नुपर्छ ll HARI KHADKA- TECHNICAL DIRECTOR ,ANFA
गोलकिपरको विषयमा बोले प्रशिक्षक लामा ll SURAJ LAMA-GOALKEEPER COACH
साम्बा CAPTAIN भएकोमा हामीलाई समस्या छैन ll SARILA SHRESTHA- HOD NATIONAL WOMEN'S TEAM
ANJILA TUMBAPO SUBBA क्याप्टेनसिप ठूलो होइन। मेरा लागि साम्बा ठूलो हो, उसँगको सम्बन्ध ठूलो हो। SAMBA
NEW DIAMOND मा भलिबल दिवसको रौनक II INTERNATIONAL VOLLEYBALL DAY II NEPAL NATIONAL GAME
एसियन कप छनोट खेलेर स्वदेश फर्कियो नेपाली टोली ll NEPAL NATIONAL WOMEN'S FOOTBALL TEAM
एन्फासँग योजना छ, महिला फुटबलले फड्को मार्छ ll KIRAN RAI - General Secretary, ANFA