विराटजंग शाही । नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोलीका पूर्व खेलाडी । पूर्व प्रशिक्षक । राष्ट्रिय टोलीका व्यवस्थापक । अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा)मा लामो समय कोषाध्यक्षका रूपमा काम गरेका अनुभवी पदाधिकारी । हालका उपाध्यक्ष ।
शाहीको औपचारिक परिचय यत्ति हो । यसबाहेक विराटजंग शाही भनेपछि नछुट्ने कुरा उनको विशेषता हो । नेपाली फुटबल आन्तरिक किचलो र शक्तिसंघर्षको स्थायी कुरुक्षेत्रको रूपमा स्थापित भइसकेको छ । एन्फा निरन्तर आपसी शक्तिसंघर्ष र फोहोरी राजनीतिको चपेटामा पर्दा नेपाली फुटबलका सबै सरोकारवालाहरू विभिन्न कालखण्डमा फरक समूह र कित्तामा उभिएको इतिहास छ ।
शाही पनि नेपाली फुटबल राजनीतिको प्रत्येक मोडमा कुनै न कुनै समूहमा देखिन्छन् । तर, नेपाली फुटबल राजनीतिका धेरै खेलाडीहरू जस्तो शाहीमा दोधारे स्वभाव कहिल्यै देखिएको छैन । उनी जहिले पनि प्रस्ट रूपमा एउटा समूहमा दरिलो भएर उभिँदै आएका छन् । कुनै एउटा समूहमा रहे पनि सबैसँग उत्तिकै सुमधुर सम्बन्ध राख्न सक्नु उनको विशेषता हो । यही कारण चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रँदासमेत आफ्नै प्रतिद्वन्द्वीसँग पनि उनको उठबस आत्मीय हुने गर्छ ।
उनी निकै ठट्टालु स्वभावका छन् । औपचारिक समारोहमा चाहिँ उत्तिकै लजालु देखिन्छन् । अनौपचारिक कुराकानीमा मज्जाले खुल्छन् । ठट्यौली पारामा । औपचारिक समारोहमा कहिलेकाहीं बाध्यतापूर्वक बोल्नुपर्ने अवस्था आउँछ । तर, उनी त्यस्तो बेला एउटै वाक्यमा आफ्नो भनाइ टुंग्याउँछन् । एन्फाका औपचारिक कार्यक्रममा पत्रकारले फुलबुट्टा गाँस्दै सोधेका लामा प्रश्नमा उनको प्रायः जवाफ हुने गर्छ, ‘अँ त्यो हो ।’ वा ‘होइन, कहाँ हुनु नि ।’
|
कसैलाई भनी नबिझाउने शाहीले बोलेरै कसैको मन दुखाएको सुन्न पाइँदैन । व्यवहारकै कारण पनि उनले कसैको केही बिगारेका छैनन् । बरू फुटबलमा चार दशक लामो साधना गर्नेक्रममा उनले धेरैलाई सहयोग नै गरेका होलान् ।
यही कारण हो, नेपाली फुटबलमा शाही सबैको प्रियपात्र । सबैको साझा ‘विराट दाइ’ बनेको ।
औपचारिक मञ्चहरूमा खुल्नै नचाहने ‘विराट दाइ’ सोमबार सामाजिक सन्जाल फेसबुकको भित्तामा निकै गम्भीर भएर पोखिए । आफैंले एन्फामा अध्यक्ष बनाएका पंकजविक्रम नेम्वाङले नराम्ररी मन दुखाएपछि शाही भावुक भए । पश्चातापले मन भतभती पोल्यो अनि वर्षौंदेखि मनभित्र थुनिएका भावनाहरू एकाएक फेसबुक स्टाटसमा प्रकट भए । सधैं ठट्टा गरिरहने विराट दाइ एकाएक गम्भीर भएर प्रस्तुत भए ।
.....
खासमा एन्फा उपाध्यक्षको हैसियतमा रुवान्डामा हुने फिफाको साधारणसभामा भाग लिन शाही अध्यक्ष नेम्वाङ र महासचिव किरण राईसँगै सोमबार त्यसतर्फ जानुपर्ने थियो । त्यसैका लागि उनी परिवारसँग बिदा भएर टीकाटालो गरी सोमबार फिफाले पठाएको निमन्त्रणा र हवाई टिकट साथमै लिएर त्रिभुवन विमानस्थल पुगेका थिए ।
तर, विमानस्थलबाट अध्यागमनसम्म पनि उनको यात्रा लम्बिएन । एन्फा नेतृत्वले शाहीको नाम हटाएर उनको ठाउँमा मणिराज विष्टको नाम समावेश गरिसकेको रहेछ । जीवनभर फुटबल साधनामा तल्लीन शाही आफैंले अध्यक्षको कुर्सीमा विराजमान गराएका व्यक्तिबाट अपमानित भएर घर फर्किन बाध्य भए । ‘कम्तीमा नाम हटाइएको खबरसम्म गरेको भए पनि घरबाट बिदाइ भएर गइसकेपछि फर्किनु त पर्दैनथ्यो । साह्रै पापी रहेछन्,’ यस्तै सोच्यो उनको मनले ।
त्यसपछि फुट्यो उनको धैर्यको बाँध र फेसबुकमा लामो स्टाटस लेखे । जसमा राष्ट्रिय खेलाडीहरू, प्रशिक्षकहरू, एन्फाका पदाधिकारी तथा नेपाली फुटबलका महत्त्वपूर्ण सरोकारवालाहरूले पनि ऐक्यबद्धता जनाउँदै सेयर तथा कमेन्टको वर्षा गरेका छन् ।
|
शाहीले स्टाटसमा उल्लेख गरेझै यो घटना दुई साताअघि भएको एन्फा कार्यसमिति बैठकको उपज भएको बुझ्न कठिन छैन । बैठकमा शाही र अन्य दुई उपाध्यक्ष दीर्घबहादुर केसी र दीपक खतिवडासहित १२ सदस्यले महासचिव किरण राई र कोषाध्यक्ष रवीन्द्र जोशीको बर्खास्तगीसहित पाँच एजेन्डा थपको माग राखेका थिए ।
जसलाई अध्यक्षले एजेन्डामा समावेश गरेनन् । त्यसैको प्रतिक्रियास्वरुप शाहीसहित २१ सदस्यीय कार्यसमितिका ११ जनाले बैठक बहिष्कार गरे । तर अध्यक्ष नेम्वाङले ११ जना बाहिरिएपछि जबरजस्ती बैठकमा आवश्यक बहुमत सदस्यको ‘कोरम’ पुगेको भन्दै आफूखुसी निर्णयहरू गरे । जसमा सहायक महासचिवलगायतका महत्त्वपूर्ण नियुक्तिहरू पनि थिए । नेम्वाङले आफूसँग बहुमत भएको दाबी गरिरहँदा उनले दाबी गरेका सदस्यले आफ्नो हस्ताक्षर किर्ते गरेको भन्दै नेम्वाङलाई आरोप लगाइरहेका थिए । उक्त बैठकमा सहभागिता नजनाए पनि माइन्युटमा हस्ताक्षर गर्नमात्र केही समयका लागि विष्ट एन्फा मुख्यालय पुगेका थिए । शाहीको नाम काटेर सोमबार फिफा कंग्रेसमा उनै विष्टलाई लगिएको छ ।
शाहीलाई उक्त बैठकले सहायक महासचिवलगायतका विभिन्न रिक्त पदमा नियुक्ति गरिएको जानकारी थिएन । शाहीले त्यसको विरोध गरिरहे । एउटा विदेश भ्रमणका लागि नैतिकतासँग सम्झौता नगरेका कारण सोमबार अपमान बेहोर्नुपरेको शाहीको बुझाइ छ । उनले फेसबुकमा त्यही लेखेका छन् । नेपाली फुटबल राजनीतिलाई नजिकबाट नियालिरहेकाहरूले उनको स्टाटसमा कमेन्ट गर्ने क्रममा पनि तिनै कुराहरू उल्लेख गरेका छन् ।
गत असारमा भएको एन्फा निर्वाचनमा नेम्वाङको नेतृत्वमा सुशासन, आर्थिक पारदर्शिता, सामूहिक नेतृत्वलगायतका नारा घन्काएर शाहीहरू तत्कालीन अध्यक्ष कर्माछिरिङ शेर्पाको प्यानलविरुद्ध निर्वाचनमा प्रस्तुत भएका थिए । तर, चुनाव सकिएको दुई दिनपछि नै ‘सामूहिक नेतृत्व’को नारा एन्फाको २१ सदस्यीय कार्यसमितिबाट नेम्वाङसहित तीन/चार जनामा मात्र सीमित भयो । त्यसको पछिल्लो सिकार शाही बन्न पुगे ।
यही कारण हो, शाहीको स्टाटसमा त्यो पीडा झल्किएको थियो । सही नाराका लागि गलत पात्रलाई नेतृत्व सुम्पिएकोमा पश्चाताप थियो । अनि नेपाली फुटबललाई सही बाटोमा फर्काउन गरेको ‘त्यो गल्ती’ सुधार्ने संकल्प पनि थियो ।
|
नेम्वाङहरू निर्वाचित भएको धेरै भएको छैन । चार वर्षे कार्यकालको भर्खर आठ महिना बितेको छ । ४० महिना बाँकी नै छ । सुशासन, पारदर्शिता, सामूहिक नेतृत्वलगायतका नारा सार्थक बनाउन समयको कमी छैन । अझै पनि सही बाटो लिएमा गन्तव्य सुनिश्चित छ । तर, यही बाटोबाट चाहिँ सम्भव छैन ।
नेपाली फुटबलको मुहार परिवर्तन गर्ने र नायकका रूपमा आफ्नो नाम इतिहासमा लेखाउने हो भने नेम्वाङहरूले बाटो फेर्नुपर्छ । आफ्ना स्वार्थको डम्फुमा ताल नमिलाउने बित्तिकै उपाध्यक्ष जस्तो पदको गरिमा समेत नामेट पार्ने प्रयास कम्तीमा नेतृत्वले गर्न सुहाउँदैन । नेपालमा राजनीतिको मुहार सधैं विद्रुप रहने गरेको छ । यसर्थ अध्यक्षबाट यो हदको निर्णय अपेक्षा होला पनि । तर, उपाध्यक्षको मानमर्दन गरेर आफ्नो नाम हाल्दा कम्तीमा विष्टले चाहिँ ‘त्यस्तो विदेश भ्रमण गर्दिनँ’ भन्ने नैतिकता देखाउन सक्नुपर्थ्यो । नेतृत्वलाई अनैतिक बन्नबाट रोक्ने प्रयास गर्नुपर्थ्यो । सुन्नेबित्तिकै प्रत्येक भलादमी नागरिकले ‘छ्या’ भन्ने यस्तो नैतिकहीन काम गरेर नेपाली फुटबल उत्थानको ठूला कुरा गर्न चाहिँ पटक्कै सुहाउँदैन है ।
