मंसिर ६, २०८१ बिहीबार | १५:२०:५६
क्यानाडाका साद बिन जफर लुम्बिनीमा विराटनगरले छान्यो ‘आइकोनिक प्लेयर्स’ भिएरा जिनोआको मुख्य प्रशिक्षकमा नियुक्त सिस्नेर घटनाका पीडित परिवारले गरे एन्फामा तालाबन्दी बेन्टेनचरमाथि लागेको प्रतिबन्धविरुद्ध टोटनहमको अपिल रियालको रोमाञ्चक जित चेल्सी क्वार्टरफाइनलमा डेविस कपः नेपालले गुआमलाई हरायो नेपाल ओलम्पिक कमिटीलाई पारदर्शीरुपमा सञ्चालन गर्न माग चितवनलाई ब्लु स्टारको साथ क्यानाडाका साद बिन जफर लुम्बिनीमा विराटनगरले छान्यो ‘आइकोनिक प्लेयर्स’ भिएरा जिनोआको मुख्य प्रशिक्षकमा नियुक्त सिस्नेर घटनाका पीडित परिवारले गरे एन्फामा तालाबन्दी बेन्टेनचरमाथि लागेको प्रतिबन्धविरुद्ध टोटनहमको अपिल रियालको रोमाञ्चक जित चेल्सी क्वार्टरफाइनलमा डेविस कपः नेपालले गुआमलाई हरायो नेपाल ओलम्पिक कमिटीलाई पारदर्शीरुपमा सञ्चालन गर्न माग चितवनलाई ब्लु स्टारको साथ
शनिबारको दिन श्याम थापा विशेष

श्याम थापा: हाम्रा पनि ‘फुटबल रत्न’

काठमाडौं । नेपाली फुटबलले पाएका र सुनेका सबैभन्दा ठूला नाममा पर्छ, श्याम थापा । अझ उनका पुस्ताका फुटबल खेलाडी र समर्थक मात्र होइन, आम मानिसलाई सोध्नुपर्छ, श्याम थापा नेपालमा जन्मेर फुटबल खेलेकामध्ये सबैभन्दा अद्वितीय छन् । भलै, उनले भारतका लागि फुटबल खेले । धेरै नाम कमाए । तर नेपाली फुटबलप्रति उनको उत्तिकै गुन छ । उनी नेपाललाई माया गर्ने र नेपाली भनेपछि हुरुक्क हुने अनि नेपालसँग आफू जोडिएकामा खुसी र गर्व दुवै गर्ने व्यक्तित्व हुन् ।

फेरि फुटबल भनेपछि यसले देशको सीमा पनि काट्ने गर्छ । उनी गुल्मीमा जन्मेका थिए । पछि भारतलाई आफ्नो कर्मथलो बनाए । भारतीय फुटबलमा पनि उनको उच्च सम्मान छ । भारतीय संस्कृतिको एउटा निकै राम्रो बानी के हो भने त्यहाँ आफूले मान्नुपर्ने गुरुवर्गलाई खुट्टा नै ढोग्ने चलन छ । अझै पनि हामी कोलकाता जानुपर्छ, श्याम थापालाई यसरी ढोगेर नै सम्मान गर्नेहरूको कमी छैन । फेरि उनी आफैं पनि उत्तिकै भलाद्मी मान्छे हुन्, सबै प्रकारको सम्मानका हकदार ।

नेपालप्रति माया र सम्मान गर्न श्याम थापाले कहिले पनि कन्युस्याइँ गरेनन् । त्यसैले त उनी नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टिमको प्रशिक्षकको भूमिका निर्वाह गर्न काठमाडौं आए । उनी जति समय नेपाल बसे, नेपाली फुटबल सपार्न दिनरात नै खटे । उनको सपना नै थियो, नेपाली फुटबलले सफलता चुमोस् । उनी चाहन्थे, नेपाली फुटबलमा पनि स्टार खेलाडीहरूको जन्म होस्, जसले केही नभए पनि दक्षिण एसियामा आफ्नोधाक जमाओस् ।

हिजो श्याम थापालाई कोलकाताको प्रसिद्ध मोहन बगान टिमले सम्मान गर्यो, ‘मोहनबगान रत्न’ बाट । उनी आफू यस अवार्डबाट सम्मानित हुन पाएकोमा खुसी छन् र गर्व महसुस भएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । उनी मोहन बगान रत्नमात्र होइनन्, हाम्रो आफ्नै नेपाली फुटबलका पनि ‘रत्न’ हुन् । नेपाली फुटबललाई पुर्याएको योगदानका लागि पनि हामीले उनलाई सम्झिनुपर्छ ।

यही अवसरमा खेलाडी डटकमले आदरणीय श्याम थापाको सम्मानमा केही आलेख तयार पारेको छ । त्यसलाई सविस्तार पस्कने प्रयास गरेका छौंः  

श्याम थापाको मन्त्र, ‘नानी हो, दुई सय प्रतिशत फिट हुनु’

तस्बीरः सुन्दर श्रेष्ठ

श्याम थापा नेपाली मूलका फुटबल खेलाडीमध्ये इतिहासकै सबैभन्दा उत्कृष्ट मानिन्छन् । गुल्मीमा जन्मिए पनि हाल रुपन्देहीको भैरहवामा पुर्ख्यौली थातथलो सारेका थापाले लामो समय भारतीय राष्ट्रिय टोलीबाट फुटबल खेले । भारतीय फुटबलका महारथी क्लबद्वय इस्ट बंगाल र मोहन बगानले सधैं सम्झिइरहने स्टार खेलाडी हुन् उनी । परिस्थितिले भारतीय नागरिकता लिनु परेका थापाले आफ्नै देश नेपालका लागि अन्तर्राष्ट्रिय फुटबल खेल्न पाएनन् । तर करियरको उत्तराद्र्धमा उनले ब्वाइज युनियन क्लबबाट नेपालमा थुप्रै नकआउट प्रतियोगिता भने खेले ।

नेपाली फुटबलको सेवा गर्ने हुटहुटीमा क्लब स्तरमा खेलेको फुटबलबाट धित मरेको थिएन । खेल्न छाडेपछि प्रशिक्षकको भूमिकामा रहेर थुप्रै श्याम थापा उत्पादन गर्ने उद्देश्यसहित सन् २००४ मा नेपाल फर्किए । झन्डै चार वर्ष प्रशिक्षकको जिम्मेवारीका साथ नेपालमा रहँदा उनले उमेर समूहदेखि राष्ट्रिय टोलीसम्मको सफल नेतृत्व गरे । दीर्घकालसम्म नेपाली फुटबललाई आन्तरिक रूपमै बलियो बनाउन सकिने खाकाहरू बनाए ।

सन् २००४ मा मलेसियामा भएको एएफसी यु-२० एसियन कपबाट नेपाली फुटबलमा प्रशिक्षकको हैसियतमा थापाको कार्यकाल सुरु भएको थियो । एसियाली स्तरमा नेपाली फुटबलले छनोट भएर खेलेको त्यो पहिलो प्रतियोगिता थियो । जहाँ भियतनामलाई पहिलो पटक हराएर युवा टोलीले सनसनी मच्चाउँदा थापाको प्रशिक्षण गराउने शैली, खेलाडीमा उर्जा भर्ने व्यक्तित्व र आधुनिक फुटबलमा विपक्षीअनुसार उनले बनाउने रणनीति मुख्य कारण थियो ।

मलेसियामा नेपालले पहिलो खेलमै केही महिनाअघिमात्र ओलम्पिक खेलेर फर्किएका खेलाडीहरूको बाहुल्य रहेको जापानसँग प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने थियो । अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपाली फुटबलको छवि राम्रो थिएन । एसियन कपको छनोट खेलमा दक्षिण कोरियासँग नेपाली राष्ट्रिय टोली १६-० को अन्तरमा पराजित भएको भर्खर दुई वर्षमात्र भएको थियो । उमेर समूहको यो खेलमा पनि जापानसँग भिड्दा फराकिलो हार भोग्नुपर्ने भय थियो ।

तर, थापाको प्रेरणादायी साथ पाएको युवा टोलीले त्यो भयमाथि जित हासिल गर्यो । खेल ३-० को अन्तरमा हारे पनि नेपाली युवाहरूको प्रदर्शनको व्यापक तारिफ भयो । दोस्रो खेलमा भियतनाम नेपालको प्रतिद्वन्द्वी थियो । भियतनाममाथि पनि नेपालले त्यसअघि कहिल्यै जित हासिल गर्न सकेको थिएन । शारीरिक र प्राविधिक दुवै पक्षमा भियतनामको टोली नेपालभन्दा माथि थियो । तर, नेपालले त्यो खेल १-० को अन्तरमा जित्यो । पूरा समय भियतनामले बलमाथि पकड जमाउनाका बावजुद नेपालले त्यो खेल जितेको थियो ।

खेलको ६३औं मिनेटमा प्राप्त पेनाल्टीमा प्रदीप महर्जनले गरेको गोल नेपाललाई ऐतिहासिक जित दिलाउन पर्याप्त रह्यो । सुरुदेखि नै निकै दबाब झेलेको नेपाली रक्षापंक्तिले गोल गरेपछि त झनै थेगिनसक्नु विपक्षी दबाबको सामना गर्नुपर्यो । तर कप्तानका रूपमा टिमको नेतृत्व गरिरहेका गोलकिपर विकास मल्ल र सेन्ट्रल रक्षक लोकबन्धु गुरुङसहितको असाधारण प्रदर्शनले बाँकी २७ मिनेट नेपालको पोस्ट सुरक्षित राखिरह्यो ।

उनी खेलाडीलाई ‘आधुनिक फुटबलमा सय प्रतिशत फिटनेसले पुग्दैन । नानी हो तिमीहरू दुई सय प्रतिशत फिट हुनपर्छ’ भन्थे । त्यहीअनुसार उनले युवा टोलीलाई एसियन कपका लागि तयार पारेका थिए ।

अन्तिम खेलमा घरेलु टोली मलेसियासँग खेल्नु थियो । जहाँ जापानसँग जस्तै ३-० को हार भोगेपछि नेपालको प्रतियोगिता यात्रामा पूर्णविराम लाग्यो । वास्तवमा नेपाल त्यो प्रतियोगितामा नकआउट चरण पुगौंला भन्ने आशा लिएर गएको पनि थिएन । त्यसैले भियतनाममाथिको जितमा नेपाली फुटबलले बोनस उपलब्धि देख्यो । थापाको प्रेरणादायी नेतृत्वले एसियाली स्तरमा पनि नेपालको उपस्थितिलाई निरीह बन्न दिएन । प्रशिक्षकको रूपमा सफलताका लागि थापाका केही मन्त्र थिए ।

उनी खेलाडीलाई ‘आधुनिक फुटबलमा सय प्रतिशत फिटनेसले पुग्दैन । नानी हो तिमीहरू दुई सय प्रतिशत फिट हुनपर्छ’ भन्थे । त्यहीअनुसार उनले युवा टोलीलाई एसियन कपका लागि तयार पारेका थिए । आफूभन्दा बलियो टोलीसँग खेल्नका लागि उनको प्रस्ट रणनीति थियो । रक्षापंक्तिबाट गोलकिपर वा रक्षकले बल पाउँदा छोटो पास नखेल्ने । सोझै लामो प्रहार गर्ने । अग्ला प्रदीप महर्जनले त्यो बललाई हेडमार्फत फ्लिक गरेर अगाडि बढाउने ।

अनि तीव्र गतिका युगलकिशोर राईले गोल गर्ने वा गोलको अवसर सिर्जना गर्ने । आफूभन्दा बलियासँग खेल्दा रक्षापंक्ति जब्बर बनाएर काउन्टर अट्याकमा गोलको अवसर खोज्ने । उनका रणनीति यस्तै हुने गर्थे । फिटनेस, रणनीति र क्षमताले मात्र फुटबलमा नतिजा निकाल्न सकिँदैन भन्ने ज्ञान थापामा नहुने कुरै भएन । फुटबल जति शरीर र दिमागले खेलिन्छ, त्यति नै मनले पनि खेल्नुपर्ने उनको बलियो बुझाइ थियो । फुटबलमा सफलताका लागि राष्ट्रियता र टिमप्रतिको समर्पणभाव चाहिन्थ्यो ।

खेलाडीमा त्यो भावना जगाउन नसकेसम्म सफलता आशा गर्न सकिन्न भनेर उनले युवा खेलाडीलाई युद्धमा जान लागेका सिपाहीझै तयार गरेका थिए । मलेसियामा गरेको उच्च प्रदर्शन त्यसैको नतिजा थियो । ‘प्रत्येक दिन अभ्यासमा र खेलअघि अनि हाफटाइममा श्याम सरको ब्रिफिङ निकै जोसिलो हुन्थ्यो । देशका लागि खेल्न मैदान छिर्दा ज्यान गए पनि जाओस्, तर खेल चाहिँ हार्नुहुन्न । आफ्नो तर्फबाट शतप्रतिशतभन्दा बढी मिहिनेत गर्नुपर्छ भन्ने भावना उहाँले प्रत्येक खेलमा भरिदिनुहुन्थ्यो,’ युथ एसियन कपको टोलीका मुख्य खेलाडीमध्ये एक प्रलय राजभण्डारी सम्झन्छन् ।

उनी थप्छन्, ‘उहाँको ब्रिफिङ सुनेर मैदान छिरेपछि ज्यान दिएर भए पनि टिमका लागि केही गरौं जस्तो लाग्थ्यो । खेलका दौरान भिडेरै मरें भने पनि देशका लागि गौरवमय मृत्यु हासिल गर्छु भन्ने भावना हुन्थ्यो । त्यसैले हामीले आफूभन्दा माथिका टिमसँग पनि राम्रो प्रदर्शन गरेका थियौं ।’

एएफसी च्यालेन्ज कप: पेनाल्टीमा चुकेको अवसर

तस्बीरः सुन्दर श्रेष्ठ

प्रशिक्षकका रूपमा श्याम थापाको पहिलो यात्रा थियो एएफसी च्यालेन्ज कप । नेपाली फुटबलका लागि यो यस्तो प्रतियोगिता रह्यो, जसमा नेपाल उपाधिको धेरै नजिकजस्तै पुगेको थियो । तर पछि अनुभव भयो, यो त अझै टाढा रहेछ । एसियाली फुटबल महासंघ (एएफसी)ले सम्पूर्ण महादेशको फुटबल समानुपातिक ढंगमा अगाडि बढाउने योजनाअनुसार क्लब स्तरमा र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा दुई नयाँ प्रतियोगिता सुरु गरेको थियो, जुन आफैंमा राम्रो थियो ।

एएफसीको सदस्यमध्ये वरीयताका आधारमा तेस्रो श्रेणीको मानिएका देशबीचको क्लब प्रतियोगिता एएफसी प्रेसिडेन्ट्स कप अघिल्लो वर्ष नै काठमाडौंबाट सुरु भइसकेको थियो । राष्ट्रिय टोलीहरू खेल्ने एएफसी च्यालेन्ज कप भने सन् २००६ मा बंगलादेशबाट सुरु भयो । कुल १६ टोली सहभागी रहेको प्रतियोगितामा नेपाल समूह ‘बी’ मा श्रीलंका, ब्रुनाई र भुटानसँग परेको थियो । समूहको पहिलो खेलमा प्रदीप महर्जनको दुई गोलमा नेपालले भुटानलाई २-० को नतिजामा हरायो ।

दोस्रो खेलमा ब्रुनाईसँग २-१ को नतिजामा पराजित भयो । नेपालका लागि त्यो खेलमा रक्षापंक्तिका खेलाडी टासी छिरिङले गोल गरेका थिए । समूहको तेस्रो खेलमा सुरुमा पछि परिसकेको अवस्था उल्टाउँदै श्रीलंकासँग १-१ को बराबरी नतिजा निकाल्दै नेपाल क्वार्टरफाइनल पुग्यो । खेलको १९औं मिनेटमा गोल खाएको नेपालका लागि प्रदीपले समय सकिन १५ मिनेट बाँकी रहँदा पेनाल्टीमा गोल गर्दै अन्तिम आठको ढोका खोलेका थिए ।

क्वार्टरफाइनलमा नेपालको प्रतिद्वन्द्वी थियो, छिमेकी भारत । भारतको राष्ट्रिय टोली एएफसी एसियन कपको तयारीमा थियो । त्यसैले भारतले च्यालेन्ज कपमा अनुभवका लागि २० वर्षमुनिको युवा टोलीलाई सहभागी गराएको थियो । तथापि भारत नेपालका लागि जुनसुकै स्तरमा पनि सधैं कठिन प्रतिद्वन्द्वी बन्ने गरेको थियो । तर, क्वार्टरफाइनलमा नेपाली राष्ट्रिय टोलीले प्रदीपको दुई तथा कप्तान वसन्त थापाको एक गोलमा भारतमाथि ३-० को प्रभावशाली जित हासिल गर्यो ।

अब नेपाल एसियाली स्तरको प्रतियोगिताको उपाधिभन्दा दुई जितको मात्र दुरीमा पुगेको थियो । सेमिफाइनलमा नेपालले श्रीलंकासँग खेल्नुपर्ने भयो । जहाँ नेपाली टोलीका तत्कालीन नम्बर एक खेलाडी प्रदीप दुई पटकसम्म पेनाल्टीमा चुक्दा नेपाल फाइनल पुग्नबाट पनि वञ्चित भयो । पहिलो हाफ गोलरहित बराबरीमा टुंगिएपछि ६५औं मिनेटमा श्रीलंकाले खेलमा अग्रता लियो । कप्तान वसन्त थापाले समय सकिन आठ मिनेट बाँकी रहँदा गोल गरेर खेल बराबरीमा ल्याए ।

टिममा पेनाल्टी हान्न पाँच जना खेलाडी पनि पुगेन । कसैले आँट गरेन । त्यसपछि श्याम सरले मलाई बाबु मन दरिलो बनाएर हान । राम्ररी हान, गोल हुन्छ, आँट गर भन्नुभयो । त्यसपछि मैले हानेको हो ।

अब कम्तीमा अतिरिक्त समय हुँदै पेनाल्टी शुटआउटसम्म खेल धकेलिने भयो । यत्तिकैमा समय सकिनलाग्दा नेपालले पेनाल्टीको मौका पायो । नेपाली टोलीबाट पेनाल्टी प्रहारका लागि पहिलो नम्बरमा प्रदीप थिए । उच्च फर्ममा रहेका प्रदीपले प्रतियोगितामा ५ गोल गरिसकेका थिए ।

समूह चरणको खेलमा श्रीलंकाविरुद्ध नै उनले पेनाल्टीमा गोल गरेका थिए । तर सेमिफाइनलमा उनको प्रहार चुक्यो । नेपालले अतिरिक्त समयमा भाग्य खोज्नुपर्यो । अतिरिक्त समयमा पनि नतिजा निस्किएन ।

टाइब्रेकरमा प्रदीपलाई पेनाल्टी प्रहार गर्ने मन थिएन । अघिल्लो पेनाल्टी चुक्दाको निराशाबाट उनी उम्किनै सकेका थिएनन् । तर, टिममा अन्य साथीहरुले आँट नगर्दा उनी फेरि पेनाल्टी प्रहारका लागि बाध्य पारिए । श्रीलंकाले पहिलो चार पेनाल्टीमा गोल गरिसकेको थियो । नेपालका तर्फबाट अञ्जन केसी, टासी र नवीन न्यौपानेले पहिलो तीन प्रहारमा गोल गरेका थिए । चौथो प्रहार गर्ने जिम्मेवारी प्रदीपलाई दिइयो । उनको प्रहार फेरि खेर गयो ।

पाँचौं पेनाल्टीमा श्रीलंकाले गोल गर्दै फाइनलको यात्रा पक्का गर्यो । फाइनलमा श्रीलंकामाथि ४-० को जित हासिल गर्दै ताजकिस्तानले पहिलो च्यालेन्ज कपको उपाधि कब्जा गर्यो । नेपालचाहिँ दुर्भाग्यजनक रूपमा दुई पटक पेनाल्टी खेर जाँदा फाइनल पुग्ने मौकामा चुक्यो ।

‘मलाई त्यो दिन बिहानैदेखि त्यति राम्रो लागेको थिएन । तथापि पेनाल्टी नै मिस होला भनेर सोचेको चाँही थिइनँ । तर निर्धारित समयमा त्यो पेनाल्टी हान्ने बित्तिकै गोल हुँदैन भन्ने मलाई थाहा भइहाल्यो । नभन्दै बल माथिबाट बाहिरियो । मलाई अहिलेसम्म पनि त्यो पेनाल्टी किन गोल भएन, मैले कसरी त्यति कमजोर प्रहार गरेँ भन्ने लागिरहन्छ,’ प्रदीप सम्झन्छन्, ‘टाइब्रेकरमा म पेनाल्टी हान्नसक्ने अवस्थामै थिइनँ । मैले हान्दिनँ भनेको पनि थिएँ । तर टिममा पेनाल्टी हान्न पाँच जना खेलाडी पनि पुगेन । कसैले आँट गरेन । त्यसपछि श्याम सरले मलाई बाबु मन दरिलो बनाएर हान । राम्ररी हान, गोल हुन्छ, आँट गर भन्नुभयो । त्यसपछि मैले हानेको हो ।’

आत्मघाती गोल र कांस्यमै सीमित साग यात्रा

तस्बीरः सुन्दर श्रेष्ठ

दक्षिण एसियाली महासंघीय खेलकुद (साफ) सन् २००६ मा श्रीलंकामा भएको १०औं संस्करणदेखि नाम फेरिएर दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा परिणत भएको थियो । सागको फुटबलमा पछिल्लो समय नेपालको प्रदर्शन बिर्सनलायक बनिरहेको थियो । त्यसैले श्रीलंकामा पदक जित्नैपर्ने मानसिक दबाब नेपाली टिममा थियो । यही चुनौतीलाई प्रशिक्षकका रूपमा स्वीकार्ने काम गरे श्याम थापाले । उनी भन्थे, दक्षिण एसियाली प्रतियोगितामा त नेपालले केही न केही जित्नैपर्छ ।

कोलम्बोस्थित सुगथादासा रंगशालामा नेपालले समूह ‘बी’ बाट विजेताका रूपमा सेमिफाइनलको ढोका खोल्यो । बंगलादेश र भारतसँग १-१ को बराबरी खेलेको नेपाल अफगानिस्तानमाथि ५-१ को रवाफिलो जित हासिल गर्दै सेमिफाइनल पुगेको थियो । सेमिफाइनलमा नेपालको खेल पाकिस्तानसँग थियो । थापाका लागि त्यो खेल अर्को दुर्भाग्यजनक सेमिफाइनल बन्न पुग्यो । बंगलादेशमा अकल्पनीय तरिकाले प्रदीपको पेनाल्टी चुकेजस्तै यहाँ चाहिँ अञ्जन केसीले क्लियर गर्न खोजेको बल दुर्भाग्यजनक रूपमा आत्मघाती गोलमा परिणत भयो ।

यो आत्मघाती गोल कति धेरै असह्य रह्यो भने अञ्जन जति समय नेपाली फुटबलमा सक्रिय रहे, उनलाई यसले पछ्याइरह्यो । जतिले पनि उनलाई भेट्थे, प्रायले सोध्थे, ‘के भएको थियो हँ ?’ नेपाल लगातार दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताको सेमिफाइनलबाट बाहिरियो ।

जुमनु राईले ३०औं मिनेटमा गरेको गोलमा नेपालले पाकिस्तानविरुद्ध अग्रता लिइसकेको थियो । तर ५५औं मिनेटमा लेफ्टब्याक अञ्जनले पोस्टभन्दा झन्डै ३० यार्डको दुरीबाट क्लियर गर्न खोजेको बल आश्चर्यजनक रूपमा आत्मघाती गोलमा परिणत भयो । खेल बराबरीमा आयो । ७०औं मिनेटमा अर्को गोल गर्दै पाकिस्तानले फाइनलयात्रा तय गर्यो ।

अञ्जनलाई त्यही ठाउँबाट त्यही पोजिसनमा रहेर एक हजार पटक फेरि हान्न लगायो भने पनि बल पोस्टमा जाँदैन । तर त्यो नेपालको दुर्भाग्य नै थियो ।

‘अञ्जनलाई त्यही ठाउँबाट त्यही पोजिसनमा रहेर एक हजार पटक फेरि हान्न लगायो भने पनि बल पोस्टमा जाँदैन । तर त्यो नेपालको दुर्भाग्य नै थियो । त्यस्तो आश्चर्यजनक आत्मघाती गोल भयो,’ नेपालबाट रिपोर्टिङ गर्न पुगेका खेलपत्रकार निरञ्जन राजवंशीले नेपाल समाचारपत्रमा लेखेका थिए ।

उनको तर्क थियो, ‘प्रशिक्षकको कसिलो रणनीतिअनुसार पूरा समय खेल नेपालले नियन्त्रणमा राखेको थियो । तर फुटबलमा जित्नका लागि कहिलेकाहीँ भाग्यको पनि साथ चाहिँदोरहेछ । पाकिस्तानविरुद्ध सेमिफाइनलमा भाग्यले ठग्यो ।’

फाइनल पुग्नबाट वञ्चित नेपालले तेस्रो स्थानको प्लेअफमा भारतलाई २-० को नतिजामा हराएर कांस्य पदक हात पार्यो । कांस्य पदकका लागि भएको खेलमा नेपालका लागि जुमनु र प्रदीपले गोल गरेका थिए ।

विश्वकप छनोट: ‘वाज दी म्याच फिक्स्ड ?’

तस्बीरः सुन्दर श्रेष्ठ

नेपालले विश्वकप छनोट धेरैपल्ट खेलेको छ, तर यस संस्करणको विश्वकप छनोटलाई अहिलेसम्म पनि दोहोर्याएर सम्झिने गरिन्छ । यसका अनेक कारण छन् । यसमध्ये पनि प्रमुख कारण हो, टिमको राम्रो प्रदर्शन । धेरेको अपेक्षा थियो, नेपालले ओमानविरुद्ध धेरै गोल खाने छ । तर खाएन । सायद यो धेरैलाई पचेन कि ? विश्वकप २०१० को छनोटअन्तर्गत नेपालले ओमानसँग दुई लेगको प्लेअफ खेल्नु थियो । ओमानले लामो समयदेखि विशेष तयारी गरेको थियो ।

दक्षिण अफ्रिकामा हुने तय भएको विश्वकपमा छानिनका लागि भनेर ओमानले ठूलै सपना पालेको थियो । छनोट चरणको लागि ओमानले १ करोड डलरको बजेट बनाएको थियो । ओमान उसै पनि नेपालभन्दा माथिको टिम, त्यसमाथि विश्वकपमा छानिने लक्ष्यमा महत्त्वाकांक्षी योजना बनाएका कारण पनि श्याम थापाको नेपाली टोली दबाबमा थियो । हार निश्चित थियो । तर थोरैभन्दा थोरै गोल खानु नेपालको लक्ष्य थियो, जुन स्वाभाविक पनि थियो ।

उसैगरी विश्वकपलाई लक्ष्य बनाएको ओमान भने कमजोर नेपालमाथि जतिसक्दो फराकिलो जितको खोजीमा थियो । तत्कालीन समयमा नेपाल एसियाली वरीयताको ३९औं स्थानमा थियो भने ओमान १४औं स्थानमा । पहिलो लेग ओमानमा गएर खेल्दा नेपाल सबैको अनुमानविपरीत बलियो टिमलाई २-० को नतिजामा रोक्न सफल भयो । मानिसहरूले त्यो नतिजामा धेरैखाले षडयन्त्र देखे । कसैले भाग्यवश आएको नतिजाका रूपमा पनि त्यसलाई बयान गरे ।

यो खेलाडीले गरेको कडा मिहिनेतप्रति अन्याय र घृणा हो । संयोगवश त्यही नेपाली राष्ट्रिय टोलीमा प्रशिक्षकको हैसियतमा थापाको अन्तिम खेल बन्यो ।

दोस्रो लेगमा नेपालको फराकिलो हार निश्चित भएको आशयबाट विश्लेषणहरू गरिए । तर पहिलो लेगको २० दिनपछि सन् २००७ को अक्टोबर २८ मा दशरथ रंगशालामा भएको दोस्रो लेगमा पनि नेपालले ओमानलाई २-० कै नतिजामा रोक्यो । यो नतिजा यति धेरै अनपेक्षित थियो कि एकजना पत्रकारले पोस्ट म्याच कन्फरेन्समै ओमानी प्रशिक्षकलाई सोधे, ‘वाज दी म्याच फिक्स्ड ?’ अर्थात के यो खेलमा मिलेमतो थियो ?

र, यो घटनाले पूरा माहोल नै तनावपूर्ण बन्यो । धन्न ! प्रशिक्षक थापाले तत्काल धेरै प्रतिक्रिया दिएनन् । न त ओमानी प्रशिक्षकले यसबारे बोले । ओमानी प्रशिक्षकको भनाइ थियो, यस्तो माथिल्लो स्तरको फुटबलमा कहिले पनि हुन्न । यो प्रश्न पोस्टम्याच कन्फ्रेन्सबाट बाहिरिएर खेलाडीसम्म पुग्न पटक्कै समय लागेन । स्वाभाविक थियो, नेपाली खेलाडी रिसाए पनि । उनीहरूलाई लागेको थियो, यो खेलाडीले गरेको कडा मिहिनेतप्रति अन्याय र घृणा हो । संयोगवश त्यही नेपाली राष्ट्रिय टोलीमा प्रशिक्षकको हैसियतमा थापाको अन्तिम खेल बन्यो ।