काठमाडौं । विश्व फुटबलको एउटा मीठो न मीठो तथ्य के हो भने यो खेल जति देशले खेल्छ, ती सबैको हैसियत समान हो । विश्वकप जितेको देश होस् वा विश्वकप खेल्ने सपना बुन्न नसकेका देशहरू नै किन नहोस्, फुटबलका लागि सबै समान छन् । ब्राजिल विश्वकपको सबैभन्दा सफल देश हो, यस्तो भन्दैमा ब्राजिललाई यो खेलमा विशेष सहुलियत केही पनि छैन । विश्वकप खेल्ने हो भने ब्राजिलले पनि मज्जाले छनोट खेल्नै पर्छ अनि अन्तिम चरण खेल्न जिताएर देखाउनै पर्छ ।
फेरि के भनिन्छ भने विश्वकप जित्नु सायद त्यति गाह्रो छैन, जति यसका लागि छनोट हुन गाह्रो छ । हो पनि । कस्ता-कस्ता टिम विश्वकपमा छनोट हुन असफल रहेका अनेक उदाहरण सजिलै पाइन्छ । इटाली जत्तिको देश पनि विश्वकपमा छनोट हुन नसकेको दुईपल्ट भइसकेको छ । यी त भए पृष्ठभूमिका कुरा ।
नेपालले पनि विश्वकप छनोट प्रतियोगिता लगभग नियमित खेल्दै आएको छ । अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि भन्नु नै छनोटको दोस्रो चरण पुग्नु हो ।
नेपालले सबैभन्दा पहिले सन् १९८६ को विश्वकपका लागि छनोट खेलेको थियो । विश्वकप छनोटको पहिलो अनुभव खासै नराम्रो रहेन । नेपाल दक्षिण कोरिया र मलेसियाको समूहमा थियो । त्यसमध्ये काठमाडौंमा भएको खेलमा नेपालले मलेसियालाई गोलरहित बराबरीमा रोकेको थियो ।
सन् १९९० को विश्वकप छनोट भने यसको ठीक उल्टो खराब रह्यो । नेपाल फेरि एकपल्ट मलेसिया र दक्षिण कोरियाकै समूहमा थियो । त्यसबाहेक सिंगापुर पनि थियो । नेपाल सबै खेलमा पराजित रह्यो । एकै गोल पनि गर्न सकेन । उल्टै टन्नै गोल खायो ।
नेपालले सन् १९९४ को विश्वकप छनोट खेलेन । नेपालले फेरि १९९८ को विश्वकप छनोट खेलेको थियो त्यो लगभग राम्रै रह्यो । केही व्यक्तिगत उपलब्धि कायम भए । जस्तो मकाउविरुद्धको १-१ बराबरीको खेलमा हरि खड्काले गोल गरे । यो विश्वकप छनोटमा नेपालबाट भएको पहिलो ऐतिहासिक गोल रह्यो । मकाउविरुद्धकै अर्को खेलमा दीपक अमात्यले पनि गोल गरे ।
त्यसपछि आउँछ । सन् २००२ को विश्वकप छनोटको कुरा । यो भने धेरै अर्थमा ऐतिहासिक रह्यो । नेपालको समूहमा थिए, काजकिस्तान, इराक र मकाउ । बगदादमा भएको पहिलो लेगमा नेपालले मकाउलाई ४-१ ले हराएको थियो । अझ अल्माटीमा भएको दोस्रो लेगमा उही मकाउविरुद्ध अझ फराकिलो ६-१ को जित निकाल्यो । यो छनोटको नायक रहे नीराजन रायमाझी । छनोटका ६ खेलमा नेपालले १३ गोल गरेको थियो, जसमध्ये नीराजन एक्लैले ७ गोल गरेका थिए । त्यसमा एक ह्याट्रिक पनि सामेल थियो ।
नेपालले सन् २००६ को विश्वकप छनोट फेरि खेलेन । लगत्तै २०१० को विश्वकप छनोट केही फरक ढाँचाको थियो । त्यसमा नेपालले एउटै प्रतिद्वन्द्वी पाएको थियो ओमान । नेपाल दुवै खेलमा पराजित रह्यो
सन् २०१४ को विश्वकप छनोटमा नेपालले सुरुमा टिमोर लिस्टेको सामना गरेको थियो । दुवै खेलमा नेपाल सजिलै विजयी रह्यो । त्यसपछि जोर्डनविरुद्धको दोस्रो चरणमा नेपालले पहिलो खेल गुमायो । दोस्रो खेलमा भने त्यही शक्तिशाली जोर्डनसँग बराबरीमा रोकियो ।
सन् २०१८ को विश्वकप छनोटमा नेपालले सुरुमै भारतसँग खेल्नुपरेको थियो । त्यसको पहिलो खेलमा नेपाल पराजित भए पनि दोस्रो खेलमा भने आफ्नो छिमेकीलाई गोलरहित बराबरीमा रोक्न सफल भयो । कतार विश्वकपका लागि छनोटमा नेपाल सिधैं दोस्रो चरण परेको थियो । त्यसमा नेपालले ६ खेले खेल्यो, त्यसमध्ये दुई खेलमा नेपाल विजयी रह्यो । जहाँ नेपाल कुवेत र अस्ट्रेलियासँग पराजित रह्यो । त्यहीं नेपालले चाइनिज ताइपेईविरुद्धको दुवै खेलमा भने जित निकाल्न सफल रह्यो ।
