सिड्नी । यसपालिको पेरिस ओलम्पिकमा विश्वभरका १० हजार ५०० खेलाडी ३२ खेलमा भिड्दै छन् । पेरिसले आयोजना गरिरहेको ओलिम्पिकमा प्रतिस्पर्धा गर्ने ती खेलाडीमध्ये केही यस्ता खेलाडी छन्, जसलाई ‘ग्लोबल स्टार’ मान्न मिल्छ । तिनको चर्चा यहाँ गरिनेछ:
लियोन मर्चान्ड (फ्रान्स), पौडी
पाँच पटकका विश्व विजेता लियोन मर्चान्डलाई यसपल्टको ओलम्पिक पौडीको मुख्य आकर्षण मानिएको छ । २२ वर्षीय मर्चान्ड अमेरिकी विश्वविद्यालयमा कम्प्युटर साइन्सका विद्यार्थी हुन् । जब उनी विश्वविद्यालयमा हुँदैनन्, तब उनलाई पौडी पोखरीमा देखिन्छ । जहाँ उनी कीर्तिमान भंग गरिरहेका हुन्छन् ।
कतिसम्म भने उनले विश्व पौडीले महान् मानेको माइकल फेल्प ४०० मिटर मिड्लेमा राखेको कीर्तिमान पनि भंग गरेका छन् । गत वर्ष भंग हुनुअघि यो कीर्तिमान फेल्पको नाममा १५ वर्षसम्म रहेको थियो ।
मर्चान्ड परिवारमा लियोन एक्लो ओलम्पियन होइनन् । उनका मातापिता दुवै ओलम्पिक खेलेका पूर्व पौडीवाज हुन् । भलै, जेभियर र सेलिन मर्चान्डले छोराको जति सफलता हात पारेका थिएनन् । जुनियर मर्चान्ड २०० मिटर र ४०० मिटर मिड्लेसँगै २०० मिटर बलरफ्लाईका विश्व च्यामिपयन हुन् । ओलम्पिकमा उनको नजर २०० मिटर ब्रेस्टस्ट्रोकमा पनि छ ।
यदि मर्चान्ड २०० मिटर मिड्ले र २०० मिटर ब्रेस्टस्ट्रोक दुवैमा विजेता बन्न चाहन्छन् भने उनले एकै दिन दुई प्रतिस्पर्धामा होमिनुपर्नेछ । यसका लागि उनलाई प्रशिक्षक बब बोउमनले तयार पारिरहेका छन् । बउमन तिनै प्रशिक्षक हुन्, जसले फेल्पलाई पनि प्रशिक्षण दिएका थिए ।
सिमोन बाइल्स (अमेरिका), जिम्न्यास्टिक
तीन वर्षअघि विश्व खेलकुदले सोचेको थियो, ओलम्पिक जिम्न्यास्टिकले सबैभन्दा सफल खेलाडी अब गुमाउन लागेको छ । किनभने सिमोन बाइल्सले टोकियोमा कयौं इभेन्टबाट आफ्नो नाम फिर्ता लिएकी थिइन् । उनले जसोतसो बिममा कांस्य पदक जितेकी थिइन् । जुन उनको ओलम्पिक करियरको सातौं पदक थियो ।
त्यसपछि उनी केही समय जिम्न्यास्टिकबाट टाढा भइन् । गत जुन, २०२३ बाट उनले खेलमा पुनरागमन गरेकी छन् । त्यसपछि उनले जिम्न्यास्टिकको विश्व प्रतिस्पर्धामा पाँच पदक हात पारिसकेकी छन् । त्यसमा चार स्वर्णसम्मिलित छ । चोटले बारम्बार दुःख दिइरहे पनि उनले हार मानेकी छैनन् ।
‘टोकियोमा जे भयो भयो । अब त्यो स्थिति आउन नदिन म शारीरिक र मानसिक रूपमा तयार छु,’ बाइल्सले भनेकी छन् ।
नोभाक जोकोभिच (सर्बिया), टेनिस
नोभाक जोकोभिच २४ पटक ग्रान्ड स्लाम जितेका खेलाडी हुन् । यतिले त उनलाई पुग्नुपर्ने हो । तर, उनी अर्को ठूलो पुरस्कारको पछाडि दौडिइरहेका छन् । त्यो हो, ओलम्पिकमा स्वर्ण । उनलाई मात्र होइन, धेरैलाई लागेको यही हो, ओलम्पिकमा स्वर्ण नजिती जोकोभिचको करियर पूर्ण हुँदैन ।
जोकोभिच आफैंले पनि धक नमानी भनेका छन्, मलाई ओलम्पिकमा स्वर्ण नजिती भएको छैन । पेरिसमा सफल भए जोकोभिचको गोल्डेन स्लाम सपना पूरा हुनेछ । यो सपना टोकियोमा पूरा हुने सम्भावना थियो, यदि उनी सेमिफाइनलमा नहारेको भए ।
३७ वर्षीय जोकोभिच जापानी भूमिमा कांस्य पदकको प्रतिस्पर्धामा समेत हार्न पुगेका थिए । त्यसबेलाको असफलतालाई किनारा गर्दै पेरिसमा इतिहास रच्न जोकोभिच सफल होलान् ? त्यो पनि जतिबेला उनी आशा गरिएको लयमा छैनन् । चोटका कारण फ्रेन्च ओपनमा क्वाटरफाइनलभन्दा अघि बढ्न नसकेका उनी विम्बल्डनको उपाधि भिडन्तमा असफल भएका थिए ।
पूर्ण रूपमा फिट हुन संघर्षरत जोकोभिचले शरीरमाथि नियन्त्रण पाए विशेष उपलब्धि हासिल गर्न उनलाई रोक्न सक्ने कमै विपक्षी हुनेछन् । फेरि उनीसँग बेइजिङ ओलम्पिकमा रजत जितेको अनुभव त छ । जुन पेरिसमा काम लाग्न सक्छ ।
केटी लेडेकी (अमेरिका), पौडी
अमेरिकी पौडीवाज केटी लेडेकी सात पटककी ओलम्पिक च्याम्पियन हुन् । यसपालि पेरिसमा एक स्वर्ण थपे, उनी ओलम्पिक पौडीमा सर्वाधिक सफल महिला खेलाडी बन्नेछिन् । यो उपलब्धि हाल अमेरिकाकै जेन्नी थोम्पसनको नाममा छ ।
२७ वर्षीया लेडेकीले चार इभेन्टमा प्रतिस्पर्धा गर्ने अनुमान छ । उनी ४०० मिटर फ्रिस्टाइल, ८०० मिटर फ्रिस्टाइल, १५०० मिटर फ्रिस्टाइल र २०० सय मिटर फ्रिस्टाइल रिलेको प्रतिस्पर्धामा उत्रन सक्छिन् ।
ओलम्पिकमा १० पदक हात पारिसकेकी लेडेकीले दुई पदकमात्र थप्न सके थम्पसनको कीर्तिमानसँग बराबर हुनेछ । लेडेकीले कम्तीमा ८०० मिटर र १५०० मिटर फ्रिस्टाइलमा स्वर्ण जित्ने आँकलन छ ।
नोआ लायल्स (अमेरिका), एथलेटिक्स
अमेरिकी स्प्रिन्टर नोआ लायल्सले यसपालि साँच्चै ठूलो सपना साचेका छन् । लायल्स एकै ओलम्पिकमा चार स्वर्ण पदक जित्ने पहिलो पुरुष खेलाडी बन्ने धुनमा छन् । उनी १०० मिटर, २०० मिटर तथा रिलेतर्फ १०० मिटर र ४०० मिटर दौड स्पर्धामा दौड्दै छन् । लायल्ससँग विश्व च्याम्पियनसिपअन्तर्गत व्यक्तिगत १०० मिटर र २०० मिटर अनि १०० मिटर रिलेमा स्वर्ण जितेको अनुभव छ । उनी अब अमेरिकाको ४०० मिटर रिलेमा दौडिने टिमको हिस्सा बन्ने लालचमा छन् ।
लायल्सको लोभ यतिमै सीमित छैन । उनी उसेन बोल्टको कीर्तिमान भंग गर्ने लक्ष्यमा पनि छन् । उनले सार्वजनिक रूपमै बोल्टको १०० मिटर र २०० मिटर दौडको कीर्तिमान भत्काउने चाहना व्यक्त गरिसकेका छन् । टोकियोमा २०० मिटरको प्रस्पिर्धामा रजत जितेका लायल्सले त्यसपछिका विश्व स्तरीय प्रतियोगिताहरूमा सनसनी मच्चाउँदै आएका छन् । विश्व एथलेटिक्सलाई नजिकबाट नियाल्नेहरू भन्छन्, लायल्ससँग बोल्टको संन्यासले सिर्जना गरेको खाडल पुर्ने तागत छ ।
फेथ किप्योगन (केन्या), एथलेटिक्स
१५०० मिटर दौडको स्पर्धामा दुई पटक ओलम्पिक स्वर्ण जितेकी केन्याली धाविका फेथ किप्योगन पेरिसमा जगमगाउने लक्ष्यमा छिन् । ‘पेरिसको गर्मी मेरा लागि सुखद रहने आशा छ,’ किप्योगनले भनेकी छन् ।
३० वर्षीया किप्योगन दुई स्वर्ण जित्ने लक्ष्यमा छिन् । गत वर्ष विश्व च्यम्पियनसिपमा १५०० र ५ हजार मिटर दौडमा विजेता बनेकी उनी पेरिसमा यी दुवै स्पर्धामा पहिलो बन्ने धुनमा रहनेछिन् । कुनैबेला ५ हजार मिटरको दौडमा विश्व कीर्तिमान राखेकी उनी १६ वर्षको उमेरबाट यो खेलमा लागेकी हुन् । खाली खुट्टा दौडिएर सन् २०११ को विश्व क्रसकन्ट्री च्याम्पियनसिपमा स्वर्ण जितेकी किप्योगनलाई बलियो मानसिकता भएकी खेलाडी मानिन्छ ।
किप्योगन सन् २०१८ मा आमा बनेकी थिइन् । आमा बनेपछि आफू मानसिक रूपमा थप बलियो बनेको किप्योगनको अनुभव छ । यसको प्रमाण उनले त्यसपछिका चार विश्व च्याम्पियनसिपमध्ये तीनमा विजेता बनेर प्रस्तुत गरिसकेकी छन् ।
नीरज चोपडा (भारत), एथलेटिक्स
विश्वमा सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको भारतमा केही थोरै खेलाडी छन्, जसलाई सुपरस्टार मान्न सकिन्छ । तिनैमध्ये एक हुन्, नीरज चोपडा । इन्स्टाग्राममा मात्र उनका ९० लाख फलोअर छन् ।
ओलम्पिकमा ट्र्याक एन्ड फिल्डको प्रतिस्पर्धामा स्वर्ण जित्ने एक्लो भारतीय बनेका चोपडा पेरिसमा आफ्नो सफलताको रक्षा गर्ने लक्ष्यमा छन् । उनले टोकियो ओलम्पिकमा ज्याभलिन थ्रोतर्फ स्वर्ण जित्नुअघि कोही एसियाली खेलाडी यो सफलता हात पार्न सकेका थिएनन् ।
यसपालिको ओलम्पिकमा पनि स्वर्ण जित्ने भए नीरजले बाँकी विश्वका प्रतिस्पर्धीलाई त उछिन्नुपर्ने नै छ, छिमेकी पाकिस्तानका खेलाडीलाई पनि हराउनुपर्नेछ । पाकिस्तानका ती खेलाडी हुन्, अर्शाद नदिम ।
नदिम आफैंमा माझिएका खेलाडी हुन् । पाकिस्तानी खेलकुदले पाएको पछिल्लो स्टार खेलाडी नदिम टोकियो ओलम्पिकका लागि छनोट भएका थिए । उनीअघि पाकिस्तानबाट कोही पनि ट्र्याक एन्ड फिल्डको प्रतिस्पर्धामा खेलाडी छनोट हुन सकेको थिएन ।
गएको विश्व च्याम्पियनसिपमा नीरजले स्वर्ण जित्दा रजत हात पारेका नदिम ओलम्पिकमा पाकिस्तानलाई एथलेटिक्समा पहिलो स्वर्ण दिलाउने लक्ष्यमा छन् ।
स्टिफन करी (अमेरिका), बास्केटबल
अमेरिकी बास्केटबल लिग एनबीएले महान् मानेका खेलाडीको सूचीमा स्टिफन करी पनि पर्छन् । सन् २००४ पछि पुरुष बास्केटबलमा लगातार स्वर्ण जितेको अमेरिकी टिमको हिस्सा बन्न उनै करी पेरिस पुगेका छन् । पेरिस ओलम्पिक करीका लागि पहिलो ओलम्पिक अनुभव हुनेछ ।
१६ पटक स्वर्ण जितेको अमेरिका यसपालि पनि पहिलो हुने लक्ष्यमा छ । अमेरिकालाई यो लक्ष्यमा सफल बनाउन सके करीको आफ्नो करियर पनि पूर्ण हुनेछ । चार पटक एनबीए जितेका करी त्यहाँ दुई पटक सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिएका छन् । दुई पटक विश्वकप विजेता पनि बनेका करीले जित्न बाँकी महत्त्वपूर्ण प्रतिस्पर्धा ओलम्पिकमात्र हो ।
करीसँगै लेब्रोन जेम्स पनि अमेरिकी टिममा हुनेछन् । एनबीएमा सर्वाधिक प्वाइन्ट जितेका जेम्स सन् २०१२ पछि पहिलो पटक ओलम्पिकमा देखिन लागेका हुन् । अलस्टार अमेरिकी टिममा केभिन डुरान्ट पनि छन् । जो ओलम्पिकमा लगातार चार स्वर्ण जित्ने पहिलो पुरुष बास्केटबल खेलाडी बन्ने धुनमा छन् ।
