काठमाडौं । ३२ टिमको सहभागितामा हुने अन्तिम विश्वकप मध्यपूर्वको एउटा सानो देश कतारमा चलिरहेको छ । चार वर्षपछि विश्व फुटबलको सबभन्दा ठूलो यही प्रतियोगिताको २३औं संस्करण उत्तर अमेरिकाका तीन देश अमेरिका, मेक्सिको र क्यानाडाले संयुक्त रुपमा आयोजना गर्दा पहिलो पटक ४८ देशले उपाधिका लागि प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् ।
विश्वका उत्कृष्ट ३२ टोलीको प्रतियोगितामा अहिले युरोपबाट सबभन्दा बढि १३ टोलीले सहभागिता जनाइरहेका छन् । अफ्रिकी महादेशले पाँच कोटा पाएको छ भने एसियाले चार सोझै र एउटा प्लेअफ सहित साँढे चार कोटा पाउँछ ।
यसैगरी उत्तर/मध्य अमेरिका र कन्काकाफले साढे तीन (तीन सोझै र एक प्लेअफ) कोटा प्राप्त गर्दा दक्षिण अमेरिकाको भागमा साँढे चार कोटा परेको छ । ओसियानाले एउटा प्लेअफ कोटामात्र प्राप्त गर्दा आयोजकका नाताले कतारले सोझै विश्वकपमा सहभागिता जनाइरहेको छ ।
समानुपातिक हिसावमा १० सदस्य रहेको दक्षिण अमेरिकाले सबभन्दा धेरै कोटा प्राप्त गर्दा एसिया र अफ्रिकाको कोटा तुलनात्मक रुपमा कम छ ।
आगामी संस्करणदेखि प्रतियोगितामा सहभागिको संख्या ३२ बाट बढाएर ४८ पुर्याउँदा त्यही अनुपातमा सबै महादेशले पाउने कोटा पनि बढ्ने निश्चित छ । एसिया र अफ्रिकाका फुटबल महासंघले आफूहरुलाई युरोप र दक्षिण अमेरिकाको दाँजोमा कम कोटा दिएर विभेद गरिएको भन्दै कोटा बढाउन फिफासमक्ष औपचारिक रुपमै माग गरिरहेका छन् ।
विश्वकपमा सहभागिताका लागि विभिन्न महादेशले एक-अर्कासँग प्रतिस्पर्धा गरिरहँदा सम्बन्धित महादेशका सदस्य देशहरुको प्रदर्शनले महत्वपूर्ण भूमिका सिर्जना गर्नेछ । जारी विश्वकपमा एसिया र अफ्रिकी टोलीले हासिल गरेका केही सनसनीपूर्ण नतिजाका कारण पनि फिफालाई यी दुई महादेशको कोटा बढाउन दबाब सिर्जना गर्नेछ ।
विश्वकै सबभन्दा लोकप्रिय खेलको सबभन्दा ठूलो प्रतियोगितामा सहभागिका लागि सबभन्दा पहिला विश्वका सबै देशबीच छनोट चरणमा प्रतिस्पर्धा हुन्छ । त्यसपछि छानिएका ३२ टिमबीच उपाधि जित्ने प्रतिस्पर्धा चल्छ । व्यक्तिगत रुपमा खेलाडीबीच पनि बढि गोल गर्ने, आफ्नो टिम जिताउन महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने, उत्कृष्ट खेलाडीको पुरस्कार जित्ने लगायतका प्रतिस्पर्धा हुन्छन् ।
सँगै विश्वभर प्रशारण कम्पनीहरुबीच टेलिभिजन अधिकारका लागि हुने प्रतिस्पर्धा झनै रोचक हुने गरेको छ । समर्थकबीच कस्को टिमले जित्ने भन्ने होड झनै विश्वभर व्याप्त रहन्छ । यतिमात्र होइन, नजानिदो पारामा विश्वकपमा सहभागिता जनाउने टिमको माध्यमबाट खेल पोशाक तथा खेलसामाग्री बनाउने ठूला बहुराष्ट्रिय कम्पनीबीचको प्रतिस्पर्धा पनि कम रोचक छैन ।
खेल सामाग्री उत्पादकमध्येमा अमेरिकी कम्पनी नाइकी सबभन्दा ठूलो हो । खेलमा फुटबलजस्तै विश्वमा सबभन्दा लोकप्रिय खेलकुदको ब्राण्ड नाइकी हो । जारी विश्वकपमा सहभागी ३२ टिमले प्रयोग गर्ने खेल पोशाकलाई मात्र आधार मान्ने हो भने पनि नाइकीको प्रभाव स्वभाविक छ ।
फिफा र विश्वकपको पनि आधिकारिक प्रायोजक एडिडासको जर्सी उपस्थिती कतारमा दोस्रो स्थानमा छ । जर्मन खेल सामाग्री उत्पादक एडिडास विश्वव्यापी अर्को ठूलो ब्राण्ड हो ।
रंगशालामै पुगेर १० लाखभन्दा बढि तथा टेलिभिजनको माध्यमबाट विश्वभरका अरबौं दर्शकले प्रत्यक्ष हेर्ने प्रतियोगितामा सहभागी टोलीले लगाउने जर्सीमा आफ्नो लोगो हुनु कुनै पनि ब्राण्डका लागि गर्वको विषय हो । किनकी ब्राण्ड प्रवर्धनमा यो सबैभन्दा प्रभावकारी हुन्छ । विश्वका ठूला टिमले प्रयोग गर्ने आधारमा सम्बन्धित ब्राण्डको लोकप्रियता प्रभावित हुन्छ ।
विश्वकप खेल्ने टिमका आफ्नो देशवाहेक पनि विश्वभर समर्थकहरु हुने कारण प्रत्यक्ष रुपमा विक्रीमै पनि यस्तो ठूलो मञ्चमा हुने उपस्थितीले अशर गर्ने गर्छ । विश्वभर समर्थकबीच आफूले मन पराउने टिमको जर्सी लगाएर खेल हेर्ने परम्पराका लोकप्रिय र ठूला टिमले प्रयोग गर्ने ब्राण्डको विश्वव्यापी विक्री बढ्ने गर्छ ।
विश्वकपका सहभागी ३२ देशका टिमले कुल ९ फरक ब्राण्डका पोशाक लगाएका छन् । युरोपेली टिममा नाइकी प्रेम बढि देखिँदा कतार विश्वकप २०२२ मा यही ब्राण्डको उपस्थिती सबभन्दा बढि देखिएको छ । विभिन्न महादेशबाट आएका ३२ टिममध्ये १३ टिम नाइकीको जर्सी लगाएर मैदान उत्रिइरहेका छन् ।
दोस्रो स्थानमा एडिडास छ । एडिडासको जर्सी सात देशले प्रयोग गरिरहेका छन् । यसैगरी ६ देशका खेलाडीको जर्सीमा देखिने पुमा तेस्रो स्थानमा छ । यसवाहेक ह्युमेल, म्याराथन, माजिद, काप्पा, न्यु ब्यालेन्स र वान अल स्पोर्टसका जर्सी लगाएर एक/एक टिम विश्वकपको मैदानमा उत्रिएका छन् ।
नाइकी- कतार, पोल्यान्ड, साउदी अरेबिया, ब्राजिल, फ्रान्स, क्रोएसिया, इङ्ल्यान्ड, नेदरल्यान्ड्स, दक्षिण कोरिया, क्यानाडा, पोर्चुगल, अमेरिका, अस्ट्रेलिया
एडिडास- जर्मनी, बेल्जियम, स्पेन, अर्जेन्टिना, जापान, मेक्सिको, वेल्स
पुमा- सर्बिया, स्विट्जरल्याण्ड, उरुग्वे, घाना, मोरक्को, सेनेगल
अन्यः
ह्युमेल- डनेमार्कम्याराथन- इक्वेडरमाजिद- इरानकाप्पा- ट्युनिसियान्यु ब्यालेन्सः कोस्टारिकावान अल स्पोर्टसः क्यामरुन
