काठमाडौं । जतिबेला नेपालमा सन् २०१९ को १३औं दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) टुंगियो र त्यसपछिको आयोजकका रूपमा पाकिस्तानको नाम घोषणा गरियो । त्यही बेला एक प्रकारको चिन्ता उत्पन्न भएको थियो । जतिलाई दक्षिण एसियाली राजनीति र यहाँका देशहरूबीचको सम्बन्धबारे थाहा थियो । सबैलाई आशंका थियो, पाकिस्तानले प्रतियोगिताको आयोजना गर्ने चाहिँ कहिले होला ? नभन्दै, अहिले यस्तै स्थिति आएको छ कि महसुस हुन थालेको छ, अब सायद कहिल्यै हुने छैन, साग ।
भर्खरै जस्तो लाग्न सक्छ नेपालमा सागको आयोजना भएको । अब त त्यो पनि ६ वर्षको छेउछाउ पुग्न थालेको छ । धेरै पटकको प्रयासपछि यही वर्ष सन् २०२५ मा १४ औं संस्करण आयोजना हुने भनिएको थियो । अब त यो कुनै पनि हालतमा सम्भव छैन । भारत नियन्त्रित काश्मिरको पहलगाममा भएको आतंककारी आक्रमणपछि अहिले दक्षिण एसियाका दुई ठूला देशबीचको सम्बन्ध निकै नाजुक स्थितिमा छ । धेरै लामो समयपछि भारत र पाकिस्तानबीचको सम्बन्ध जटिल बनेको छ ।
दुवै देशले एकअर्काविरुद्ध आरोप प्रत्यारोप गर्दै सबैखाले सन्धि सम्बन्धलाई स्थगितको स्थितिमा राखेका छन् । जतिबेला यी दुई देशबीचको सम्बन्ध खराब हुन्छ, त्यसको सबैभन्दा ठूलो मार पर्ने भनेकै खेलकुदलाई हो । दक्षिण एसियाली भू-राजनीति आफैंमा निकै गिजोलिएको छ । त्यसमाथि भारत र पाकिस्तान जहिल्यै एकअर्कालाई शत्रुको रूपमा व्यवहार गरिरहेका हुन्छन् । कहिले कहाँ के हुन्छ, भन्न नै सकिने अवस्था छैन ।
धेरैको शंका हुने गथ्र्यो, कम्तीमा पाकिस्तानमा त साग सम्भव नै छैन । अन्यत्र पनि साग हुने कुनै सम्भावना छैन । यो तथ्य राम्रोसँग बुझेकाले कतिसम्म भनिसकेका थिए भने अब साग कहिल्यै हुने छैन ।
पछिल्लो केही दिनयता लागिरहेको थियो, सायद अब १४ औं साग हुने छाँटकाँट देखिएको छ । नेपाल ओलम्पिक कमिटीको नेतृत्वमै काठमाडौंमा केही छलफल चलिरहेको थियो । त्यो छलफलको विषय थियो, कुन कुन खेल समावेश गर्ने अनि समावेश हुने खेलमा कुन कुन स्पर्धा राख्ने । ओलम्पिक कमिटीको नेतृत्वले यसैक्रममा पाकिस्तान भ्रमण पनि गरेको थियो । एक प्रकारको उत्साह देख्न सुरु भएको थियो । भलै, त्यही बेला पनि सबैखाले शंका उपशंका कायम नै थियो ।
जतिबेला ओलम्पिक कमिटीका पदाधिकारीसँग कुराकानी हुने गथ्र्यो, उनीहरू आफै अन्योलमा थिए । धेरैको शंका हुने गथ्र्यो, कम्तीमा पाकिस्तानमा त साग सम्भव नै छैन । अन्यत्र पनि साग हुने कुनै सम्भावना छैन । यो तथ्य राम्रोसँग बुझेकाले कतिसम्म भनिसकेका थिए भने अब साग कहिल्यै हुने छैन, यसको स्थानमा प्रत्येक खेलको आफ्नै बृहत प्रतियोगिता गर्ने । त्यो पनि एक ठाउँमा नभएर फरक फरक ठाउँ वा अझ फरक फरक देशमै ।
नेपालका कतिपय खेलाडीको जीवन त कुनै एउटा सागको संस्करण नखेल्दै टुंगिन बेर छैन । यो निराशाको स्थिति नभएर अरू के नै हो र ?
लामै समय भइसकेको छ, भारतीय क्रिकेट टिमले पाकिस्तानको भ्रमण नगरेको । जस्तै ठूला प्रतियोगिता भए पनि भारतले आफ्नो टिमलाई पाकिस्तान पठाएको छैन । यसलाई लिएर भारतको चर्को आलोचना हुने गर्छ, तर यसले भारतीय सरकार र क्रिकेट पदाधिकारीलाई केही फरक परेको छैन । विश्व क्रिकेटमा भारतको यति धेरै दबदबा छ कि उसले जे चाह्यो, त्यही हुन्छ । एक प्रकारले विश्व क्रिकेट भारतसामु लाचार जस्तै छ ।
क्रिकेटकै उदाहरण दिएर धेरैको भनाइ हुने गथ्र्यो, भारतले पाकिस्तानमा हुने सागमा कसरी पो भाग लिनेछ ? पहलगाममा भएको आतंककारी आक्रमणपछि त १४ औं साग कसैको पनि प्राथमिकतामा पर्ने छैन । यसको आयोजनाका लागि जति पहल भएका छन्, ती सबैको अब कुनै अर्थ हुने छैन । डर छ, नेपालका कतिपय खेलाडीको जीवन त कुनै एउटा सागको संस्करण नखेल्दै टुंगिन बेर छैन । यो निराशाको स्थिति नभएर अरू के नै हो र ?
